OMVANG VAN DE BRAND

Ongeveer 250 miljoen BF schade:

• Vernieling van alle fabricatiewerkplaatsen met hun inhoud, behalve het gebouw M waarvan de helft van de machines van de injectiepersen vernield of zwaar beschadigd zijn
• Vernieling van de grondstoffenvoorraad in D
• Vernieling van het labo en archieflokaal C
• Schade aan het dak van het naburig gebouw en aan de houtopslag

85 arbeiders en bedienden voorlopig technisch werkloos en aanzienlijk winstverlies voor de onderneming.

VOORNAAMSTE OORZAKEN VAN DE OMVANG VAN DE BRAND

• Laattijdige ontdekking van het begin van brand
• Geen compartimentering tussen de verschillende gebouwen
• Geen automatische branddetectie evenmin een automatische blusinstallatie (sprinklers)
• Zeer hoge brandbelasting ingevolge de aanwezigheid van grote hoeveelheden rubber, zwavel, kurk, en ontvlambare vloeistoffen in de verscheidene gebouwen
• Geen rookafvoerluiken.

OORZAAK VAN DE BRAND: onbekend

De brand werd vastgesteld boven op een stapel kunststoffen zakken gevuld met fijngekorreld kurk. Het is dus mogelijk dat de verbranding veroorzaakt werd door een sigarettenpeukje, zonder nochtans brandstichting uit te sluiten.

PLAATSBESCHRIJVING

De firma BEKINA-INDURUB heeft zich, in 1962, ingeplant in de gebouwen van een voormalige gieterij. Reeds vanaf het begin specialiseert de onderneming zich in het vervaardigen van gummilaarzen. De waaier van de artikelen wordt uitgebreid en BEKINA verwerft een zekere faam in de fabricatie van veiligheids- en heuplaarzen. INDURUB van haar kant legt zich toe op de fabricatie van gummi wisselstukken voor de auto-industrie.

De productie ging van start in de oude gebouwen D - E - F - G - H - 1 - J, die weliswaar enigermate gerenoveerd werden. De muren van deze gebouwen zijn uit baksteen waarop of metalen, of strookhouten balken rusten. De daken bestaan uit houtvezelplatenbedekt met roofing. Op regelmatige afstanden zijn lichtkoepels, uit doorschijnende golfplaten, aangebracht: ze verzekeren een natuurlijke verlichting. De gebouwen L - M - N zijn recenter; hun muren zijn uit betonplaten vervat in balken uit gewapend beton. De daken bestaan uit asbestcementgolfplaten voorzien van lichtkoepels uit gegolfd PVC. Deze platen zijn bevestigd op een houten raamwerk dat op betonnen balken rust.

De gebouwen zijn toegankelijk langs grote metalen schuifdeuren R1, R2 en langs een deur R3 met normale breedte.

De scheiding tussen E en D is in feite slechts een doodgewone wand meteen dikte van een halve baksteen, hetzij 11 cm.De toegangen tot het magazijn N van de afwerkte producten worden afgesloten door aluminium rolluiken V en U. Het laden van de afgewerkte producten verloopt langs de poort V. De toegang tot de laadkaai geschiedt langs een baan die langsheen de spoorlijn loopt. In de doorgangen T en S van de gebouwen M en 1 steken geen deuren. De meeste doorgangen in de scheidingsmuren tussen de gebouwen zijn niet van deuren voorzien. Het gedeelte Ml van het gebouw M is in de hoogtegescheiden en vormt zo een verdiepingwaar goederen worden opgeslagen.

Het houtmagazijn Y van de firma Vandevoorde ligt tegen de buitenmuur van het gebouw D aan. Het dak ervan bestaat uit asbestcementgolfplaten die rusten op een houten gebinte.

De kelder onder het gebouw A ( de refter) bevat een waterreserve van 100.000 liter; in Z staan twee opslagtanks met eik 10 000 1 water, eveneens als reserve in geval van brand.

In de werkplaatsen wordt de verwarming verzekerd door een stookketel, opgesteld in 0, die eveneens de machines met damp voedt.

De stookketel en de autoclaaf H zijn niet beschadigd door de brand. Het magazijn van de afgewerkte producten N wordt verwarmd door een warmeluchtbatterij waarvan de branders, net zoals de stookketel, op stookoliewerken.

Het elektrisch onderstation staat opgesteld in het gebouw F ( HT); de toegang van het station gebeurt via het gebouw F.

De gebouwen 0 (conciërge woning), A ( refter) en B ( kantoren) zijn van de vernielde gebouwen gescheiden door muren die de brand weerstaan hebben.

DE BRAND

De brand, die in het gebouw D ontstaan is, wordt opgemerkt door een van de twee arbeiders die in het gebouw M aan het werk zijn (op de plaats aangeduid door X) en door een verbruiker die, bij het verlaten van een sportlokaal, vlammen uit het dak ziet slaan. Deze laatste roept de brandweer op om 01 h 38; ze is om 01 h43ter plaatse en bemerkt dat de vlammen over een nogal grote oppervlakte doorheen het dak slaan.

De eerste autopomp stelt zich op aan de ingang van de gebouwen in de Berchemstraat; de tweede autopomp wordt in stelling geplaatst langs achter, kant van de spoorlijn. De twee pompen worden gevoed door de ondergrondse hydranten gelegen op minder dan 100 m afstand. De brand breidt zich uit naar de kantoren B en alles wordt in het werk gesteld om ze te beveiligen.

Om reden van de uiterst snelle voortplanting van het vuur en van het gebrek aan het noodzakelijke en passende materiaal om water uit de Schelde( amper 350 m ver) te pompen, beslist de verantwoordelijke officier, langs de combi van de rijkswacht, onmiddellijk beroep te doen op het brandweerkorps van Oudenaarde. Het is nu02 h 00 in de morgen.

De tweede autopomp bestrijdt het vuur langs de achterkant, water puttend uit de twee opslagtanks die eik 10.000 l water bevatten. Teneinde de houtopslag gebouwen van de firma Vandevoorde te beschermen, wordt een supplementaire leiding van 70 mm ingezet.

Om 02:15 is de brandweer van Oudenaarde ter plaatse en schakelt een pomp in op de waterreserve van 100 000 liter, in de kelder van het gebouw A. Deze pomp voedt het waterkanon op de grote ladder; een andere autopomp stelt zich in versterking op langs de achterkant van het gebouw N. Inmiddels verzekeren tweeleidingen van 110 mm, gevoed dooreen zware motorpomp aan de Schelderoever, de watertoevoer overal waar het nuttig blijkt.

Omstreeks 05:00 is de brandweer het vuur meester.

Om reden van de gedurige heropflakkering van verscheidene kleine vuurhaarden, wordt een bewaking tot 's anderdaags 05:00 verzekerd.

LESSEN

• Het gebrek aan compartimentering is oorzaak van de vernieling van de fabricatie werkplaatsen die niet gescheiden zijn van de grondstoffenstock ( zie Technisch Dossier NVBB - TD 4 Conceptie en Constructie van Brandmuren en Gewone scheidingsmuren).
• De scheidingsmuren tussen gebouwen zijn slechts dan doeltreffend wanneer ze ongeveer 1 m boven het dak uitsteken.
• Alle doorgangen in de scheidingsmuren moeten met Rf deuren, zelfsluitend in geval van brand, kunnen dichtgemaakt worden. Bij het stopzetten van het werk op 't einde van de dag, moeten deze deuren dicht zijn.
• Slechts een automatische blusinstallatie met water ( sprinkler) is bij machte de schade te beperken en de waarschuwing in een minimum van tijd te geven.
• Rubber heeft niet alleen een zeer hoge verbrandingswaarde maar het geeft bij verbranding dicht een scherpe rook af.
• Wanneer een brand van rubber niet onmiddellijk gedetecteerd en bestreden wordt, wordt het zeer moeilijk de brand meester te worden.
• Bij de wederopbouw is het absoluut noodzakelijk rookluiken in het dak te voorzien teneinde de interventie binnenin het gebouw te vergemakkelijken en aldus de schade te beperken.
• Elke werkplaats moet, wettelijk, ter plaatse beschikken over een voldoende uitrusting, aangepast aan de omstandigheden, om een brand te bestrijden.
• Daartoe moeten de werkplaatsen met grote brandbelasting uitgerust worden met een voldoend aantal muurhaspels met axiale voeding teneinde een zeer snelle bestrijding van elke brandhaard mogelijk te maken. Het is wenselijk daarenboven muurhydranten te plaatsen die voorzien zijn van een slang en van een straalpijp van 45 of 70 mm, die dan kunnen ingezet worden door personeel dat daartoe opgeleid werd.
• Naast de draagbare snelblussers moeten de werkplaatsen ook nog beschikken over mobiele snelblussers van 50 kg ABC poeder. Deze laatste laten een interventie op veilige afstand toe.
• Een elektrisch onderstation HT, houdt bij brand immer een potentieel gevaar in voor het interventiepersoneel. Infiltraties van water kunnen de explosie van de voedingskabels veroorzaken. De hoogspanningscabines moeten van buitenuit toegankelijk zijn en niet langs binnen zoals hier.
• Wegens het regelmatig gebruik van ontvlambare vloeistoffen en het gevaar dat ze inhouden, is het zeer belangrijk de machines uit te rusten met veilige, hermetisch gesloten, elektrische motoren; dit geldt ook voor het elektrisch verlichtingsmateriaal.

BESLUIT

• In de loop van de maand december, moest deze bloeiende familiale onderneming haar 25ste verjaardag vieren. Vijfentwintig jaren hard werk, offers en vorsingen om, in enkele uren tijd, de klok terug op nul te stellen: 25 jaar terug.
• En nochtans kon deze vernieling vermeden worden!
• In een onderneming kan een begin van brand soms moeilijk vermeden worden. Het is, mits het naleven van enkele eenvoudige preventiemaatregelen, niettemin mogelijk de schade te beperken.
• De preventiemaatregelen zullen uitgebreider worden naarmate het potentieel gevaar groot is.